ยุคใหม่แห่งการเติบโตที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและข้อมูล ในปี 2024 เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชได้ก้าวข้ามบทบาทดั้งเดิมของการเป็นเพ...

สำหรับอุตสาหกรรมกล้วย เทคโนโลยีชีวภาพไม่ใช่ทางเลือก แต่เป็นความจำเป็นเพื่อความอยู่รอด การเพาะปลูกกล้วยทั่วโลกกำลังเผชิญกับภัยคุกคามร้ายแรงที่อาจทำให้สายพันธุ์กล้วยเพื่อการค้าหลักๆ สูญพันธุ์ได้ โรคปานามา (Panama Disease) สายพันธุ์ Tropical Race 4 (TR4): เกิดจากเชื้อรา Fusarium oxysporum f. sp. cubense TR4 ซึ่งเป็นหนึ่งในโรคพืชที่ทำลายล้างรุนแรงที่สุด เชื้อรานี้สามารถอาศัยอยู่ในดินได้นานหลายสิบปีและทำลายสวนกล้วยได้อย่างราบคาบ  โรคนี้เป็นภัยคุกคามโดยตรงต่อกล้วยหอมคาเวนดิช (

หัวใจสำคัญที่ทำให้การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชมีมูลค่ามหาศาลในเชิงพาณิชย์ไม่ได้อยู่ที่การผลิตพืชได้มากขึ้นเท่านั้น แต่อยู่ที่ความสามารถในการสร้าง "สินทรัพย์ทางชีวภาพที่คาดการณ์ได้" (predictable biological assets) กระบวนการนี้ช่วยลดความแปรปรวนและความเสี่ยงที่พบได้บ่อยในการเกษตรแบบดั้งเดิม โดยเปลี่ยนพืชจากสิ่งมีชีวิตที่ผันแปรให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานและสามารถ "ผลิต" ซ้ำได้  ความสม่ำเสมอนี้เป็นสิ่งที่อุตสาหกรรมขนาดใหญ่ต้องการอย่างยิ่ง เช่น อุตสาหกรรมยาที่ต้องการสารออกฤทธิ์

เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช หรือที่รู้จักกันในชื่อการขยายพันธุ์พืชในสภาพปลอดเชื้อ (micropropagation) ไม่ได้เป็นเพียงเทคนิคทางวิทยาศาสตร์ แต่เป็นเทคโนโลยีเชิงกลยุทธ์ที่อยู่ ณ จุดบรรจบของแนวโน้มระดับโลกที่สำคัญ ได้แก่ ความมั่นคงทางอาหาร ความยั่งยืน และตลาดผู้บริโภคที่มีมูลค่าสูง แนวคิดหลักของเทคโนโลยีนี้คือการเพาะเลี้ยงเซลล์ เนื้อเยื่อ หรืออวัยวะของพืชบนอาหารสังเคราะห์สูตรพิเศษภายใต้สภาวะปลอดเชื้อ  ทำให้สามารถผลิตพืชจำนวนมหาศาลที่มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกันทุกประการแล

ลองจินตนาการถึงโต๊ะทำงานที่เคยดูวุ่นวาย กลับดูเรียบง่ายและมีสไตล์ขึ้นมาทันทีด้วยของตกแต่งเพียงชิ้นเดียว นั่นคือขวดแก้วใสที่เผยให้เห็นต้นไม้จิ๋วสมบูรณ์แบบ กำลังเติบโตอย่างแข็งแรงในเจลโปร่งแสง นี่ไม่ใช่ของจำลองพลาสติก แต่คือสิ่งมีชีวิตที่กำลังหายใจอยู่ในโลกใบเล็กของตัวเอง เทรนด์ใหม่ล่าสุดที่ผสมผสานชีววิทยาขั้นสูงเข้ากับการออกแบบอย่างลงตัวนี้เรียกว่า "ไม้ขวดเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ" ซึ่งกำลังเปลี่ยนมุมมองของเราที่มีต่อการจัดสวนในบ้านไปอย่างสิ้นเชิง    

ในบรรดาผลไม้นานาชนิดที่หมุนเวียนอยู่ในระบบเศรษฐกิจโลก น้อยชนิดนักที่จะมีบทบาทสำคัญและทรงอิทธิพลเทียบเท่า "กล้วยหอมคาเวนดิช" (Cavendish) หรือที่คนไทยคุ้นเคยในชื่อ "กล้วยหอมเขียว" กล้วยสายพันธุ์นี้ไม่ได้เป็นเพียงผลไม้ที่ได้รับความนิยม แต่คือราชาแห่งกล้วยที่ครองส่วนแบ่งทางการค้าในตลาดโลกอย่างมหาศาลถึง 95% ความสำเร็จอันยิ่งใหญ่นี้มีรากฐานมาจากการแพร่ขยายพันธุ์ไปทั่วโลกนับตั้งแต่ทศวรรษ 1950 เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภคที่ไม่เคยสิ้นสุด

เคยตื่นเต้นเมื่อเห็นต้นไม้จิ๋วๆ เติบโตอย่างน่าอัศจรรย์ในขวดแก้วหรือภาชนะใสกันไหมครับ? นั่นคือผลลัพธ์ของเทคนิคที่เรียกว่า "การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช" (Plant Tissue Culture) ซึ่งเป็นวิธีการทางวิทยาศาสตร์ที่ช่วยให้เราสามารถขยายพันธุ์พืชต้นโปรด หรือแม้แต่พืชหายาก ให้มีจำนวนมากขึ้นได้จากชิ้นส่วนเล็กๆ ของพืชต้นแม่เพียงต้นเดียว. แม้จะฟังดูเหมือนเป็นเรื่องในห้องปฏิบัติการขั้นสูง แต่ความจริงแล้ว ด้วยความเข้าใจในหลักการและเทคนิคพื้นฐาน มือใหม่อย่างเราๆ ก็สามารถเริ่มต้นทดลองทำที่บ้านได

เทคโนโลยีชีวภาพเข้ามามีบทบาทสำคัญในการพัฒนาภาคการเกษตรและอุตสาหกรรมต่างๆ อย่างต่อเนื่อง หนึ่งในเทคนิคที่น่าสนใจและมีการนำไปใช้อย่างกว้างข...

กล้วยเป็นผลไม้ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมอย่างยิ่งในประเทศไทย  เกษตรกรไทยส่วนใหญ่ยังคงใช้วิธีการขยายพันธุ์แบบดั้งเดิมโดยการใช้หน...

การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Plant Tissue Culture) คือ กระบวนการที่ใช้ส่วนใดส่วนหนึ่งของพืช เช่น ยอด ตา ใบ หรือชิ้นส่วนของลำต้น...